"Poza mózg. Narodziny, śmierć i transcendencja w psychoterapii" Stanislav Grof

Stanislav Grof jest czeskim psychiatrą zamieszkałym w Stanach Zjednoczonych. Swoje życie naukowe poświęcił terapeutycznym zastosowaniom psychodelików w takich schorzeniach jak nerwice czy też rak. Książka „Poza mózg” czekała na polskie tłumaczenie aż 25 lat! I jestem strasznie zdziwiona dlaczego tak długo, bowiem lektura ta dla wszystkich miłośników neurobiologii, neurofizjologii i neuropsychologii jest jedną z obowiązkowych pozycji.

Mózg człowieka stanowi skomplikowany, nie do końca jeszcze poznany i zdumiewający organ. Według Szekspira stanowi on „kruchy dom duszy”. Kościół natomiast twierdzi, że nie może być domem duszy, bo zwierzęta, mimo że mózg posiadają, nie mają duszy. Jedno wiadomo na pewno – mózg stanowi niewyczerpalne źródło badań nad ludzkimi emocjami, chorobami neurodegeneracyjnymi, zachowaniami czy też wpływem substancji zewnętrznych. Stanislav Grof przez ponad 30 lat swojej kariery badał wpływ LSD (halucynogenny środek, narkotyk powodujący omamy wzrokowe, słuchowe i dotykowe) na odmienne stany świadomości u swoich pacjentów. Doprowadziło go to do wniosku, że istnieją cztery poziomy świadomości. Jeden z nich odpowiedzialny jest za doświadczenie życia i śmierci, a drugi za świadomość istnienia poza czasem i przestrzenią.

Autor nawiązuje momentami do metafizycznych aspektów naszej świadomości. W sposób obrazowy i poparty przykładami przedstawia nam architektonikę zaburzeń emocjonalnych, wymiary ludzkiej psychiki czy też zapoznaje nas z dylematami i problemami współczesnej psychologii. W swojej książce odnosi się do wielu przypadków z którymi dane mu było pracować, nawiązuje do badań i przemyśleń innych naukowców. W tej popularnonaukowej pozycji widać jak duży wpływ na autora miał sam Freud. Jego sylwetka jest nam przybliżana w wielu rozdziałach. Dowiedzieć się można co nieco o jego teoriach, pracy i poglądach na pojęcie świadomości i nie tylko.

Dzieli się z nami ciekawymi i nieco kontrowersyjnymi poglądami na orientację seksualną.

„Skłonności lesbijskie stanowią wyraz dodatniego elementu okołoporodowego, tj. pociągu do ciała matki, podczas gdy homoseksualizm męski łączy się ze wspomnieniem zagrażającej życiu uzębionej pochwy. Wydaje się, że ten pogląd znajduje potwierdzenie w większej tolerancji społeczeństwa w stosunku do lesbijek aniżeli wobec przejawów homoseksualizmu”.

Czytelnik odnosi momentami wrażenie, jak mało wie o psychiatrii i poglądach jakie panują w tej zawiłej dziedzinie wiedzy. Ciekawy wydaje się być fragment, w którym psychiatra wygłasza pogląd na temat schizofrenii u kobiet. Według Grofa zaburzenia psychopatologiczne mają ścisły związek z cyklem miesiączkowym i całą dysregulacją hormonalną u kobiet np. podczas ciąży czy porodu. To, według niego, jeden z głównych dowodów na to, że choroby te dotykają głównie młodych kobiet. Elementem, który jeszcze dokładniej i bardziej przerażająco ilustruje nam zagadnienia przedstawione przez naukowca, są rysunki. Malowidła przypominają koszmary senne, dziwne postaci i upiory. W ten oto sposób mamy zapoznać się z światem widzianym przez osoby z zaburzeniami psychiki lub nadużywającymi narkotyki.

Dla mnie była to lektura idealna! Cenię sobie literaturę popularnonaukową, która rzuca nowe światło na takie fascynujące, acz trudne tematy. Wybrałam tę książkę głównie dlatego, że mój drugi kierunek studiów ściśle związany jest z neurobiologią i przygotowując się do seminariów dyplomowych dużo czasu przeznaczam na lekturę książek Thorwalda czy też Sacksa. Dla laików z tej dziedziny będzie to magiczna i wprawiająca w osłupienie podróż w głąb ludzkiej psychiki. Książka „Poza mózg” wywarła na mnie ogromne wrażenie i na bardzo długo pozostanie w mojej pamięci.

Za egzemplarz dziękuję portalowi Sztukater.pl oraz Wydawnictwu A.